Dzisiejszy artykuł będzie inny, będzie się składał z fragmentów wypowiedzi autorów n/t Białej Księgi Mobilności.

Dokument w całości znajdziecie pod tym linkiem: http://www.rynek-kolejowy.pl/pliki/Biala_Ksiega_Mobilnosci.pdf Jeśli Wam się spodoba to zachęcam do przeczytania całości, uprzedzając że jest to lektura na więcej niż jeden wieczór.

Bogusław Kowalski: (...) I musimy im podołać, respektując zasadę zrównoważonego rozwoju oraz prawo do mobilności jako powszechnej usługi publicznej. Bez integracji dziedzin dotąd funkcjonujących samodzielnie zrealizowanie tych zadań nie jest możliwe.

Z tego powodu słowo „transport” zaczynamy coraz częściej zastępować pojęciem „mobilność”.

Bo do spełnienia współczesnych potrzeb w zakresie przemieszczania zasobów nie wystarczy już tylko infrastruktura transportowa i świadczona w oparciu o nią usługa przewozowa.

Trzeba to zsynchronizować z planowaniem przestrzennym, architekturą miejską, ochroną środowiska, bezpieczeństwem ruchu i bezpieczeństwem publicznym, organizacją czasu pracy, organizacją produkcji i zaopatrzenia, polityką społeczną, organizacją imprez masowych, a nawet edukacją i wychowaniem obywatelskim.

Samochód nie jest rozwiązaniem

W takim szerokim, horyzontalnym ujęciu, odkrywającym wiele dotąd niedostrzeganych powiązań, zaczynamy zupełnie inaczej patrzeć na rożne formy przemieszczania się. To, co do tej pory widzieliśmy jako nieatrakcyjne i nieprzydatne, w takim ujęciu zaczyna zyskiwać na atrakcyjności. Dotyczy to w pierwszej kolejności transportu szynowego:

tramwaju oraz kolei miejskich i aglomeracyjnych. Okazuje się, że w warunkach silnego zatłoczenia miast wynikającego z żywiołowego rozwoju motoryzacji indywidualnej tylko rozwój tych form przewozów zbiorowych pozwala na zapewnienie jako takiej płynności przemieszczania się. Do tego dochodzą względy ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem spalinami oraz poprawa bezpieczeństwa w komunikacji miejskiej.

Ale transport szynowy jest efektywny tylko wtedy, gdy obsługuje duże potoki podróżnych. Dlatego rozwój tego typu transportu ma sens, gdy na jego potrzeby „pracuje” cała sieć komunikacji zbiorowej i zarządzanie ruchem motoryzacji indywidualnej. Inteligentne systemy transportowe w powiązaniu z rozbudową odpowiedniej infrastruktury w postaci zintegrowanych węzłów przesiadkowych i sieci parkingów zachęcają do korzystania z transportu szynowego, łącząc go z innymi formami przewozów w realizacji podróży.

Łukasz Malinowski: Można kupować pociągi Pendolino za 2,5 mld zł i modernizować za jeszcze większe pieniądze linie kolejowe, po których one oraz inne składy pojadą. To jednak nie wystarczy, by zadowolić pasażera. Jeśli w Gdyni, Krakowie czy Wrocławiu, dokąd przyjadą nowoczesne pociągi dalekobieżne, składy regionalne nie będą z nimi skomunikowane, to wiele osób zrezygnuje z takiej podróży. Stracą wszyscy – od PKP Intercity, przez operatorów regionalnych, po lokalną komunikację miejską. Podróżny wybierze bowiem własny samochód. O pełnym zintegrowaniu rozkładów jazdy i taryf, pozwalającym np. na przejazd Pendolino i przez 24 godziny komunikacją miejską, możemy obecnie tylko pomarzyć. Bez takich rozwiązań transport publiczny będzie jednak na straconej pozycji.

Mobilność jest zjawiskiem złożonym i wzajemnie wobec siebie komplementarnym. I właśnie o tej komplementarności traktuje niniejsze opracowanie. Celem autorów nie jest jedynie wytykanie wieloletnich zaniedbań w infrastrukturze transportowej, ale pokazanie, jak można wykorzystać dostępne środki w sposób, który zachęci Polaków do korzystania z transportu publicznego.

Paweł Rydzyński: Według szacunków Komisji Europejskiej, w perspektywie lat 2000-2030 w państwach tzw. „nowej” UE, czyli m.in. w Polsce, wskaźnik mobilności wzrośnie aż o 170%. Sprawa jest oczywista: zmienia się kultura pracy, a więc szukamy zatrudnienia coraz dalej od domu, jednocześnie wzrasta odsetek osób posiadających biuro we własnym laptopie i przemieszczających się razem z nim. Równolegle w ślad za bogaceniem się społeczeństwa i otwarciem granic wzrasta ciekawość świata – mowa tu nie tylko o zwiększonej liczbie wyjazdów do pracy za granicę. To jest proces nieodwracalny.

Pytanie, czy ta wzmożona mobilność będzie koncentrować się na odbywaniu podróży z wykorzystaniem importowanych z Zachodu używanych aut nie pierwszej generacji (bądź na odbywaniu podróży taborem mikrobusowym, nieróżniącym się wiele swoją estetyką od dostawczych furgonetek), czy nastąpi jednak w najbliższych latach znaczący krok ku nowoczesności. Rodzi się pytanie, czy ostatecznie z polskich miast znikną 15-centymetrowe krawężniki, a jednocześnie zwiększy się liczba punktów, w których przesiadki z pociągów do autobusów czy tramwajów następować będą w obrębie nowoczesnych zintegrowanych węzłów, gdzie tramwaje i autobusy zatrzymują się na jednym pasie, system informacji pasażerskiej (dostępny co najmniej w dwóch językach) jest ujednolicony dla wszystkich składowych transportu zbiorowego, a rower można zostawić pod wiatą bądź w zadaszonym boksie.

Leszek Ruta: Pochylamy się nad problemem braku integracji kolei z transportem miejskim. Niestety Warszawa jest wyspą, inne miasta dopiero próbują ten problem rozwiązać. Brak uwarunkowań prawnych bardzo utrudnia takie działania. Komunikacja miejska to domena gmin, a kolej to zadanie własne samorządu wojewódzkiego. Ale widzimy jaskółki zmian. Łódź, Wrocław, Kraków, Poznań, Szczecin wdrażają albo planują wdrożyć rozwiązania zbliżone do Warszawy, tworząc koleje aglomeracyjne.

Osobnym wątkiem poruszonym szeroko w Białej Księdze Mobilności jest temat renesansu tramwajów. Rozumianych nie tylko jako jeden z elementów systemu transportowego, ale jako element planowania urbanistycznego miast. Zielone torowiska, ograniczające przestrzeń dla samochodów, stały się ważnym czynnikiem kształtującym przestrzeń publiczną. Nowoczesne tramwaje –niskopodłogowe, klimatyzowane, ekologiczne – to już standardy w polskich miastach, zachęcające do korzystania z transportu publicznego. Ważnym zagadnieniem poruszanym w białej księdze jest kwestia właściwego wykorzystania tego boomu tramwajowego, odpowiedniego planowania nowych tras tramwajowych czy modernizacji istniejących, nie jako elementu modernizacji czy poszerzania dróg.

Dr Michał Beim: Mobilność na krótkich dystansach – w szczególności ruch pieszy – jest w Polsce zupełnie niedowartościowana. Podczas gdy jednym z najskuteczniejszych sposobów walki z zatłoczeniem ulic jest poprawa warunków przemieszczania się pieszo, chodniki w polskich miastach są nie tylko zniszczone, ale również zastawione samochodami. Piesi zmuszani są nadkładać drogi, długo oczekiwać na zielone światło czy chodzić po kładkach lub przejściami podziemnymi. W rezultacie wiele osób zamiast odprowadzić dziecko do szkoły czy pójść do sklepu osiedlowego woli wsiąść w samochód i odwieźć pociechę oraz podjechać do galerii handlowej będącej imitacją miasta. Ponurego obrazu dopełnia policja, która głosząc poprawę bezpieczeństwa „niechronionych użytkowników ruchu”, woli karać pieszych za najdrobniejsze wykroczenia, zamiast poszukiwać problemu w nadmiernej prędkości kierowców. Nadmierna prędkość i wypadki wynikają w większym stopniu z projektów budowlanych i organizacji ruchu niż z kultury jazdy samych kierowców. Prawodawcy, jak i projektanci, naiwnie zakładają, że jeśli w mieście powstanie ulica o parametrach drogi ekspresowej (liczba i szerokość pasów), a znaki będą wskazywać 50 km/h, to wszyscy będą tego ograniczenia przestrzegać. Zmiana przepisów o warunkach technicznych dróg publicznych, obok zmiany ustawy o planowaniu przestrzennym, jest więc dziś jednym z priorytetów dla rozwoju miast.

Na zachętę podrzucę Wam spis treści, być może tam znajdziecie coś, co Was zainteresuje.

Narodziny mobilności
Nowe idee dla transportu publicznego
Biała Księga Mobilności okiem pasażera
Bariera chaosu przestrzennego
Istota planowania strategicznego i obowiązujące normy prawne
Aglomeracja i obszar metropolitalny
Urban sprawl – mankamenty suburbanizacji
Renesans tramwaju
Infrastruktura i tabor miejski jako elementy kształtujące przestrzeń i wizerunek miast
Rozkłady jazdy
Systemy taryfowe
Problemy pieszych w polskich miastach
Renesans ruchu pieszego w mieście
Rower w mieście
Samoobsługowa wypożyczalnia rowerów jako ważny element ogólnej polityki transportowej miast
Szybka Kolej Miejska w Trójmieście
Połączenie kolejowe do lotniska Chopina
Łódzka Kolej Aglomeracyjna
Tramwaje Śląskie
KZK GOP (Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego)
Darmowa komunikacja miejska w Żorach
Warszawski Trakt Królewski
SKM Warszawa
Tramwaje Warszawskie
BiT City (Bydgoszcz, Toruń)
Śląska Karta Usług Publicznych
Tramwaje w Olsztynie
Żegluga Świnoujska
Tramwaje w Bydgoszczy

Zachęcam do przeczytania lub choćby przejrzenia księgi, jeśli znajdziecie tam rozwiązania, które szczególnie do Was przemawiają lub też wręcz przeciwnie, zupełnie się z nimi nie zgadzacie to napiszcie o tym w komentarzach.